CHP’Lİ AKAY: SORUŞTURMA VE TEFTİŞ YETKİLERİ SIKINTILAR YARATACAK

Anayasa Mahkemesinin iptal ettiği 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’deki (KHK) hükümlere ilişkin düzenlemeleri de içeren “Bazı Kanunlar ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin görüşmeleri TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda devam ediyor.

Komisyon toplantısında konuşan Plan Bütçe Komisyonu Üyesi ve CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, “Kamu kurumlarına uzman ve uzman yardımcısı atamasıyla bunlara teftiş, soruşturma, inceleme, denetleme yetkisi veriliyor. Teftiş ve soruşturma yetkisi her kuruma verilmemeli; bu konu önemli. Uzman ve uzman yardımcılarının analiz ve inceleme görevleri olabilir ama soruşturma ve teftiş yetkilerinin ilgili önümüzdeki dönem içerisinde sıkıntılar yaratacağını düşünüyorum.” dedi.

DEVLET MEMURLARI YASASI’NIN KOŞULLARINA UYMAYAN “MÜŞAVİR” ATAMALARI YAPILIYOR

Bazı Kanunlar ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin görüşmeleri devam ediyor. Komisyon görüşmeleri sırasında konuşan CHP Karabük Milletvekili Cevdet Akay, müşavir atamalarına dikkat çekerek, “657’siz atama var yani bakanlıklara doğrudan, bakanların uygun görmesiyle müşavir atamaları var fakat bu 657 sayılı Devlet Memurları Yasası’nın koşullarına uymadan, atanma, sınav, kademe ilerlemesi, derece yükselmesi gibi hususlar göz ardı edilerek yapılıyor. Zaten müşavirlerle ilgili yoğun bir birikim var. Her bakanlığa 15 adet, toplam sayıyı çarptığınız zaman 255 adet; bakıyorsunuz şu anda 110 adet atanmış. Şimdi 255 adede kadar atanma yapılabiliyorsa etki analizinde bir maliyet oluşturmayacağı belirtilmiş. Şimdi, bakan bir müşavir atarsa bu sayıyı 255’e kadar kullanabilir, orada bir maliyet artışı da olabilir. Tabii ki bir belirsizlik var, hangi bakanın ne kadar müşavir atacağını da bilmiyoruz.

TEFTİŞ VE SORUŞTURMA YETKİSİ HER KURUMA VERİLMEMELİ

Kamu kurumlarına uzman ve uzman yardımcısı atamasıyla bunlara teftiş, soruşturma, inceleme, denetleme yetkisi veriliyor. Teftiş kurulları var, teftiş kurulu başkanlıkları var, ilgili kurumların iç denetim mekanizmaları var bunlar uzmanlık alanı isteyen alanlar. Teftiş ve soruşturma yetkisi her kuruma verilmemeli; bu konu önemli. Zaten bir sürü kanun çıkarttık, Devlet Denetleme Kuruluna geniş yetkiler verdik. TMSF’yle ilgili kayyum atamalarından tutun da denetlemeyle ilgili bir sıkıntı varsa bu kurumlara bu işleri yapabilecek veya kurum içerisinden müfettiş yardımcısı olanlar olabilir, bunların sınav koşullarıyla beraber güçlendirilmesi ve hızlı bir şekilde müfettiş kadrolarının da genişletilmesi mümkün olabilir. Uzman ve uzman yardımcılarının analiz görevleri, inceleme görevleri olabilir ama soruşturma ve teftiş yetkileriyle ilgili önümüzdeki dönem içerisinde sıkıntılar yaratacağını düşünüyorum.

BÜTÇE AÇIĞININ YÜZDE 65’İ FAİZ GİDERLERİ

Tasarruf tedbirleriyle ilgili bir genelge çıktı, bunlara herkesin riayet edilmesi istendi ve Cumhurbaşkanlığından başlayıp bütün bakanlıkların buna riayet etmesi gerekir. Şimdi, bakıyoruz, en son 2025 Mart sonu itibarıyla bütçe rakamları çıktı. Üçüncü ay sonu itibarıyla bütçe 710 milyar açık vermiş; bu çok ciddi bir rakam ve bunun yüzde 65’i faiz giderlerinden kaynaklanıyor, 463 milyar. Bir taraftan, 2025 yılında 1 trilyon 931 milyarlık bütçe açığı olacağı tahmin ediliyor ama şimdiden bunun yüzde 37’si gerçekleşmiş, realize olmuş durumda. Şimdi, biz o zaman kamuda tasarruf yapmayacaksak, israfları engellemeyeceksek, yolsuzlukları ve usulsüzlükleri bitirmeyeceksek ve kamu kurum ve kuruluşlarında üst düzey yöneticileri liyakate göre atamayacaksak bütçe disiplinini nasıl sağlayacağız, bütçe açıklarını nasıl gidereceğiz, faiz giderlerine nasıl önlem alacağız?

ÖZEL HESAPTA BİRİKEN PARALARIN NERELERE HARCANDIĞI TAKİP EDİLMİYOR

Gençlik ve Spor Bakanlığıyla ilgili bir özel ödenek olayı var, özel gelir olayı var; bu da bir özel hesapta takip ediliyor. Sayıştay raporlarında bu konuyla ilgili Gençlik ve Spor Bakanlığının merkez teşkilatı dışındaki yerel teşkilatlarda bir aksaklık olduğu ifade ediliyor. Tahakkuk ettirmeden tahsilatlar ve yeterli şekliyle özel hesapta biriken paraların nerelere harcandığıyla ilgili takiplerin yeterli yapılmadığı görülüyor çünkü tahmin ve gerçekleşenle ilgili, örneğin, 2024 yılında 4,5 milyarlık ekstra bir gelir oluşmuş; bu nerelere harcanmış? Maddede de soracağız bunu yetkililer buradayken. Bu gelirle hangi hizmetler ifa edilmiş? Bu yıl da 5 milyonun üzerinde tahmin ediliyor. Bununla ilgili bize açıklamalar yapılırsa memnun olacağız.

SINAVSIZ ATAMALARDA HEDEFE ULAŞAMAYAN YANDI

Sınavsız atamalarda hedefe ulaşamayan yandı. Bazı kamu kurum ve kuruluşlarına geçici görevlendirmelerle atanan üst düzey yöneticiler için belirli hedefler verilecek. Bu hedefleri yerine getirmeyen kişilerin de işine son verilecek. İş güvencesi de ortadan kalkmış oluyor. Özel sektörde biz bunu zaten yaşıyoruz. Bu, bankalarda sık yaşadığımız bir şey. Bankanın hedefleri vardır; mevduat hedefi, plasman hedefi, yeterince bunu getiremeyen şube müdürü ve yöneticilerin iş akdi feshedilirdi. Şimdi, aynı durumu, Cumhurbaşkanlığı bünyesinde veya kamu kurum ve kuruluşlarda göreceğiz; iş güvencesi açısından bunu sakıncalı buluyoruz.” dedi.