Yemenicilik mesleği yok olmakla karşı karşıya

UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yer alan ve “En iyi korunan 20 kent” arasında bulunan Karabük’ün Safranbolu ilçesinde tek usta tarafından üretilen yemeniler, turistlerin ilgi odağı oluyor.

Osmanlı şehir hayatı ve kültürünü yansıtması dolayısıyla “Osmanlı’nın parmak izi” olarak adlandırılan Safranbolu’da, 1661 yılında kurulan Yemeniciler Arastası’ndaki 48 dükkanda bölgenin ve Kurtuluş Savaşı sırasında Osmanlı askerlerinin ihtiyaçları için yemeni üretiliyordu. Aradan geçen 362 yılda Yemeniciler Arastası’nda sadece bir adet yemenicini dükkanı kalırken, yemeniler artık turistler için üretiliyor.

İlçenin tek yemeni ustası Erhan Başkaya, 42 yıldır çalıştığını belirtti. Bedensel engelli olduğu için ilkokuldan sonra büyüklerinin bu işi yapabileceğini söylediği ifade eden Başkaya, “Bende onların sözünü dinledim. 1980 yılından itibaren devam ediyorum. Benim dönemimde çok usta vardı. Bunların içinde bu mesleği sadece ben öğrendim. Safranbolu’da tek usta olarak devam ediyoruz” dedi.

“PABUCU DAMA ATILDI” DEYİMİNİN ÇIKTIĞI ARASTA

Köprülü Mehmet Paşa Camisi kurulurken ‘camiye gelir olsun’ diye Yemeniciler Arastası’nın kurulduğunu aktaran Başkaya, “Aynı zamanda burada ustalar toplanarak Kurtuluş Savaşı’nda orduya yemeni yapalım ve gönderelim demişler” diye konuştu.

“Pabucun dama atılması” deyimiyle ilgili bilgi veren Başkaya, “Bir ürün yapıldığı zaman kötü olursa burada Esnaf Odası Başkanı gibi bir başkan seni uyarıyor. ‘Usta bunu yanlış yaptın olmadı’ diyorlar. İkinci üründe de hata olduğunda yine uyarılıyorsun. Üçüncüsünde de hata gördüğünde pabucun dama atılıyor. Bundan ürün almayın mantığında. Bu cezanın ağır tarafı loncaya giremiyorsun” ifadelerine yer verdi.

AYAK SAĞLIĞI İÇİN YARARLI

Yemeninin ayak sağlığına faydasından da bahseden Başkaya, şunları kaydetti: “Yazın giyilir. Ter ve koku yapmaz. Evde terlik gibi kullanıyorlar. Bunu kullandığında ayakta mantar ve bakteri olmaz.”

“Önceden yemeniler askerlere yapılıyordu” diyen Başkaya, “Safranbolu tek pazarmış ve herkes buraya geliyormuş. Cuma günleri çok kalabalık olurmuş. Artık yemeni işi kente gelen yerli ve yabancı turistlere hitap ediyor. Bu şekilde devam ediyor” dedi.